Teodor Szymanowski, (właściwie Korwin-Szymanowski) urodził się 8 maja 1932 w Płocku.

Był synem Feliksa Korwin-Szymanowskiego i Leokadii Szulc. Czas okupacji spędził w majątku Kępa Polska należącym do jego ciotki i przysposobionej matki Marii Korwin-Szymanowskiej.

W 1959 ukończył studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Warszawskiego. Obronił pracę magisterską pt. Sprawcy rozboju,napisaną pod kierunkiem prof. Arnolda Grubińskiego. Pracę naukową
rozpoczął w 1957 w Zakładzie Kryminologii UW, kierowanym przez prof. Stanisława Batawię, pod którego wpływem pozostał jako samodzielny pracownik naukowy.W latach 1962–1981 był pracownikiem naukowym resortowej placówki badawczej Ministerstwa Sprawiedliwości – Instytutu Badania Prawa Sądowego. W Instytucie do 1974 kierował zakładem prawa dotyczącego młodzieży oraz badaniami nad polityka karną oraz zakładami karnymi i więźniami młodocianymi.
Rozprawę doktorską pt. Młodociani w polskim prawie karnym i penitencjarnym przygotował pod kierunkiem prof. Stanisława Walczaka w 1966 na Uniwersytecie Wrocławskim. W 1976 uzyskał habilitację w Instytucie Nauk Prawnych PAN w Warszawie. W 1977 w konkursie miesięcznika Państwo i Prawona najlepszą pracę habilitacyjną otrzymał I nagrodę. W okresie pracy w IBPS prowadził pracę dydaktyczną. Od 1972 wykładał kryminologie na Wyższej Szkole pedagogiki specjalnej im. M. Grzegorzewskiej. W 1990 otrzymał tytuł naukowy profesora. W tym samym roku z jego inicjatywy powstał Zakład Prawa Karnego Wykonawczego w IPSIR UW, w którym objął funkcję kierownika.

Jako naukowiec Teodor Szymanowski był wieloletnim członkiem Komitetu Redakcyjnego „Archiwum Kryminologii”,cenionym autorem oraz recenzentem tekstów w naszym czasopiśmie. Był współzałożycielem Polskiego Towarzystwa Kryminologicznegoim. prof. St. Batawii oraz Towarzystwa Naukowego Prawa Karnego,któremu przez wiele lat przewodniczył.

Był doradcą Ministra Sprawiedliwości oraz Dyrektora Generalnego SłużbyWięziennej, członkiem Rady Głównej ds. Społecznej Readaptacjii Pomocy Skazanym, w latach 1990-2011 redaktorem naczelnym Przeglądu Więziennictwa Polskiego.

W pracy naukowej Profesor Szymanowski był specjalistą z zakresu prawakarnego, prawa karnego wykonawczego, penitencjarystą. Zajmował się badaniamipolityki kryminalnej oraz recydywy.Był propagatorem prawa racjonalnego, nowoczesnego oraz humanitarnego.